SUBÜ Ziraat Fakültesi’nin çalışmalarıyla Fındıkta tozlanma sorunu çözülecek
Sonbahar ve kış aylarındaki yüksek sıcaklıklar nedeniyle fındık çeşitlerindeki erkek
çiçeklerin erken çiçeklenmesi verim kaybına neden oluyor. Bu sorunu çözmek ve tozlanma
eksikliğini ortadan kaldırmak amacıyla SUBÜ Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Hüseyin
İrfan Balık tarafından tozlayıcı çeşit adaylarının belirlenmesi ve bu çeşitlere ait fidanların
çoğaltılması için saha ve laboratuvar çalışmaları yürütülüyor.
Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Ziraat Fakültesi, fındıkta tozlanma sorununu
çözmek için araştırmalara başladı. Bu kapsamda Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Dr.
Hüseyin İrfan Balık’ın yürütücüsü olduğu ve SUBÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü
tarafından hızlı destek programı kapsamında desteklenen ‘Fındıkta Tozlayıcı Çeşitlerin
Geliştirilmesi Projesi’ başlatıldı. Projeyle küresel ısınma nedeniyle farklılaşan erkek ve dişi çiçek
açma zamanlarındaki uyumsuzluk neticesinde ortaya çıkan tozlanma eksikliği ve verim
düşüklüğüne çözüm olabilecek tozlayıcı çeşit adaylarının belirlenmesi amaçlanıyor.
Düşük rakımlarda verim kaybı yüksek
Fındığın erkek ve dişi çiçeklerin farklı zamanlarda çiçeklendiği (dikogami) bir meyve türü
olduğunu belirten SUBÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Hüseyin
İrfan Balık, “Ayrıca çiçeklenme biyolojisi bakımından diğer meyve türlerine göre farklılıklar
göstermektedir. Erkek ve dişi çiçeği aynı bitki üzerinde bulunan (monoik) bir çiçek yapısına sahip
olan fındık, kış aylarında çiçeklenmekte ve çiçeklenme süresi diğer meyve türlerine kıyasla uzun
sürmektedir. Erkek ve dişi çiçeklerin açım zamanı ve süresi çeşit ile iklim şartlarına göre de
farklılık göstermektedir. Fındıkta çiçeklenme, tozlanma ve rüzgârla genellikle ocak ve şubat ayları
arasındaki dönemde gerçekleşmektedir. Türk fındık çeşitlerinde erkek çiçekler dişi çiçeklerden
daha önce çiçeklenir. Son yıllarda küresel iklim değişikliklerinin olumsuz etkileri nedeniyle
sonbahar ve kış aylarındaki yüksek sıcaklıklar fındık çeşitlerinde erkek çiçeklerin çok daha erken
çiçeklenmesine neden olmakta ve tozlanma eksikliği nedeniyle verim kaybı yaşanmaktadır. 2021
yılında özellikle düşük rakımda bulunan fındık bahçelerinde Çakıldak çeşidinde ciddi düzeyde
verim kaybı tespit edilmiştir” diye konuştu.
Uygun çeşitler tescil edilecek
Erken çiçeklenme karşısında alınabilecek en önemli tedbirin çiçeklenme zamanı mümkün
olduğunca geç ve uzun tozlayıcı çeşitlerin kullanılması olduğunu vurgulayan Balık, “Ancak ne
yazık ki ülkemizde henüz tescilli tozlayıcı fındık çeşidi bulunmuyor. Bizde fındık üreticilerinin
ihtiyaç duyduğu tozlayıcı fındık çeşitlerini geliştirmek için ‘Fındıkta Tozlayıcı Geliştirme Projesi’
üzerinde çalışmalarımıza başladık. Proje kapsamında 2021-2022 çiçeklenme döneminde Karasu
ve Kocaali ilçelerimizde fındık bahçelerinde incelemelerde bulunduk ve standart çeşitlerde
çiçeklenmenin bitmesinin ardından geç dönemde çiçeklenen tozlayıcı çeşitlerden kedicikler
(püskül) topladık. Bunlardan çiçek tozları elde ederek çiçek tozu kalitesi ile ilgili araştırmalara
başladık. Projenin ikinci aşamasında tozlayıcı çeşit adaylarının Çakıldak çeşidine uygunluğunu
araştırarak yeni çeşitleri tescil edecek ve bu çeşitlere ait fidanları fakültemizin Doku Kültürü
Laboratuvarı’nda çoğaltacağız” ifadelerini kullandı.
